جزیره قشم بخشی از رشته کوه عظیم زاگرس است که در نتیجه آخرین مرحله کوهزایی آلپ در پلیو پلیستوسن تغییر شکل داده و چین خورده است. سازندهای زمین شناسی این کمربند ممکن است متعلق به پرکامبرین پسین تا کامبرین باشد و شامل دیاپیرهای نمکی منسوب به پرکامبرین به نام سری هرمز باشد که تاکنون با گرایش به سازندهای بالایی در سطح زمین فعال بوده است. به عقیده اکثر زمین شناسان، این منطقه - از نظر زمین ساختی - از دوران سوم پسین به عنوان زون زمین ساختی در قسمت جنوبی پیشانی تغییر شکل یافته یا کمربند همگرا (بین النهرین و منطقه خلیج فارس) فعال بوده است. همچنین حاشیه صفحات فشاری و برخوردی قاره ایران عربی. طولانی ترین غار نمکی جهان (6500 متر) برجسته ترین پدیده ژئوپارک است که در پوشک نمکی نمکدان (کامبرین) رخ داده است. عمده ترین فرآیندهای موثر در قشم قشم منطقه ای بسیار گرم و خشک است. تمام سازندهای زمین شناسی به وضوح در معرض و تحت فشار پارامترهای مختلف فرسایش قرار دارند. فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی همیشه تغییر می کنند و سطح سازندهای جزیره را تشکیل می دهند. اشکال و اشکال فرسایشی متعددی در سراسر جزیره وجود دارد. تکتونیک فعال بر این جزیره نیز تأثیر می گذارد. اکثر ژئوسایت های جالب و معروف در ژئوپارک جزیره قشم حاصل حرکت های تکتونیکی و فرسایش است. تاقدیس ها از پدیده های عمومی رشته کوه زاگرس به ویژه در جنوب ایران هستند. نقش تاقدیس ها در شکل گیری پدیده های جزیره قشم بسیار مهم است. گنبد نمکی نمکدان در تاقدیس سلاخ نمایان است. بیشتر ژئوسایت های اصلی نیز در اطراف تاقدیس ها قرار دارند. تضاد سنی جالبی در سازندهای جزیره وجود دارد، در حالی که قدمت قدیمی ترین سازندهای رسوبی به 20 میلیون سال می رسد، در منطقه گنبد نمکی نمکدان سازندهای با قدمت 500 میلیون سال وجود دارد. سنگ‌ها و کانی‌های متنوعی در جزیره به‌طور عمده در اطراف پوشک نمک نمکدان وجود دارد که عبارت‌اند از: دولومیت متبلور، سنگ آهک (انواع مختلف)، گچ، هالیت، انیدریت، هماتیت، الیگست، لیمونیت، ریولیت، مارن، ماسه‌سنگ، اپیدوت، توف، پیریت، آپاتیت، شیل، …